Reader

#女狱花

王妙如，名保福，泉唐人氏。幼时性质聪慧，且嗜书史。年二十三，匹予为偶。予每自负得闺房益友，乃结褵。未足四年，而竟溘然长逝矣。其生平所著之书，有《小桃源传奇》《女狱花》小说、《唱和集》诗词，而《女狱花》一部尤为妙如得意之作。 尝对予曰：“近日女界黑暗已至极点，自恨弱躯多病，不能如我佛释迦亲入地狱普救众生，只得以秃笔残墨为棒喝之具。虽然革命之事先从激烈、后归平和，眇眇一身，难期圆满。惟此书立意，将革命之事源源本本，历道其详。非但一我妙如之现影，实千百万我妙如之现影。” 云每作一回书，必嘱予略加批点，以为互相规劝之举。乃杀青未几，人已云亡。披览遗稿，我心惨惨；体厥遗志，付之剞橛；聊誌数言，以当序、跋。

光绪甲辰，仲春，泉唐罗景仁誌于双人轩。

---

录入者注： 褵：亦作“缡”。古代女子出嫁时所系的佩巾。佩之于前，可以蔽膝；蒙之于上，可以盖头。女子嫁前，母亲把佩巾结在女儿身上，称结褵。后成为一种装饰。《诗·豳风·东山》：“亲结其缡，九十其仪。” 剞劂：雕刻用的弯刀。引申为雕版；刻书。

#女狱花

话说许平权开了一个女学堂，那日演说一番，心中很是爽快。从此尽心教育，女学上很有进步。一日正当功课完后，坐在书房内，心里忽想道：“我们二万万女子，大都无知无识，如鹿豕一般。区区这个女学校，教育安能普及？师范学堂，今日亦很要紧的。”即刻命工人将里边坍败的房屋修理起来，作为讲堂卧室；立了一个详细章程，额招师范女学生六十名。 那日来考者，竟有六百余人之多。平权即将各种普通学与各学生当面问答，又出一个论题，令学生各做一篇。

待至学生去后，已是傍晚时候。平权吃了夜膳，即在书房内，将那些论说阅着。则见各人论中皆有“男人不得压制女人，女人不可受男人压制”“女人须用强力夺权利，男人决不肯轻将权利给女人”“非我族类，其心必异。女子最男人，须用对异族之法”的各种话。 平权心中思量：“前时我们女子，皆守‘以顺为正’之道，决无有与男子抗抵的。今日女权如此发达，岂非由沙雪梅破坏手段酝酿所成吗？”欢喜了一会，忽又感慨道：“照这样子看来，只知强权、不知义务，必使祥云袅袅的家庭神圣园，变为惨雾沉沉的家庭修罗场。那时男女争权，恐世界非但不能进化，将要退化了。”心中闷闷不乐，即走出书房阶前散步，不知不觉走到花园里来。 那夜正是积雪初晴，皎洁洁的一片月光照在白梅花上，好比琉璃世界一般。赏玩了好一会，觉得几阵松风冷入心髓，一连打了几个寒噤。即忙回到书房里来，见案前坐着浑身通红的一位男子，心内很是惊讶。急走几步，仔细将他一看。原来是那个宗祥，低着头看那些论说，身上披着一件大红的雪衣。 宗祥见平权进来，即立起身来问候。 二人坐谈了一息，宗祥问平权道：“我闻天的生人，无分男女。则男女是应该平等的。我们国中，素来重男轻女；国家上的权利，女人一些没有，倒也说得过去。但在欧洲各国，号为平等，何以女子犹无参政权呢？” 平权道：“昔时的欧洲，与今日的中国，真是一样。我记得西人有一个笑话，说前时阿拉伯有一个人，叫他第一妻挑水、第二妻磨谷；第三妻貌甚美，故现不叫他做下等事情。照此看来，欧人前时亦很野蛮的；惟近来力求进步，稍稍发文明的光辉；但今日犹在幼稚时代，一切制度尚未完备。不必说女子没有参政权，很是不公平；就是细腰的这件事，何异小脚的陋习么？若后来文明日进，细腰的陋习自必竭力除去，参政权亦男女共有的。” 宗祥听了，很是佩服，说了几句赞美平权的话。 平权又说道：“妹妹近日心内思想，有一件事，实男女间之大不平等；但那件事平等的时候，即人类灭绝的时候了。你想男女交媾，共享欢娱；何以生育子女的苦痛，要女子独受呢？文明极顶的时候，做女子的定剏（创）出各种避孕之法；决不必等地球的灭日，人类已是没有的。自此以后，必有比人高等的动物管理世界；其生育子女，雌的决不受一些苦痛，另有神妙的方法；但这个方法，即问今日有名的哲学家，也不能说出来；因其身体构造不知是什么样子，其安能妄断呢？”说至此，与宗祥大笑了一回。 自鸣钟上已是十二点零五分，宗祥告别回家，平权也是睡了。次日起来，将那些论说看毕，定了名次，即上班去教授。

光阴迅速，转瞬一年。女学堂学生皆已学习专门科学，师范女学生亦毕业；又另招了一班新生教授。 过了十数年，城里城外皆有好几个女学堂。那时，女子状态很是文明，与前时大不相同；做男子的，亦大半敬爱女子。 平权心内想道：“我前时与宗祥立约，本说‘女界振兴之日，为你我完姻之日’，今日女界也可算昌明了。虽宗祥见我时，并不将此事提起；但是他也如我的样子，用了心血数十年，竭力把女界洗出光明。今日不与他完姻，未免失信。且我若不婚嫁，国中普通女人必误会我不悦男子；将来愈传愈误，必人人欲为沙雪梅、欲为文洞仁，大伤天地生成之道。安可因区区一身的习惯，为二万万女子的祸根么？”主意已定，即将此意告知宗祥。宗祥亦很以为是。

成亲之日，宗祥对平权作揖道：“恭喜妹妹大事成了。” 平权亦回揖道：“这个功劳应该归哥哥的。妹妹近日看世界大势，移风易俗，莫妙于小说。世界上的人，或有不看正书，决无有不看小说的；因正书中深文曲笔，学问稍浅的人决不能看，即使看了，亦是恹恹闷倦；惟小说中句句白话，无人不懂，且又具着嬉笑怒骂各种声口，最能令人解颐，不知不觉将性质改变起来。哥哥啊，我想你数十年中对着一盏孤灯，吮着几点残墨，绞脑筋、洒热血，叫醒女人的长梦，痛骂男子的强权。今日我们女子香闺前的自由花而，岂不是哥哥一枝妙笔中生出么？” 宗祥道：“如此说来，哥哥又要崇拜妹妹了。哥哥前日有一番议论，说一国之中，若没有女国民，决没有男国民的。一个人小的时候，心中皆无定见，只有摹仿的能力；母子之间最为亲切，则一举一动自然而然学作母的样子。你想前时我们女子，有光明正大的举动么？即使幼时出外游学，思想竟能开发起来；到得成亲以后，困于家常琐屑，英气也渐渐消灭。妹妹啊，你怀着菩萨心肠，舍身渡世，将直接之善女人，间接的善男子。从火坑提到金莲座上，非特我们二万万裙钗女子，皆当焚香叩首；我们二万万须眉男儿，也当跪食慧果了。” 当日平权夫妇的恩爱，自可不言而喻；即普通夫妇，亦不像前时的野蛮。那夫妇的爱情，如胶似漆，真是说也说不能尽。 我记得那个大豪杰还有一首七绝，极描写“爱情”二字。我且讲出来，结这部《女狱花》。 诗曰：“嬴得书香胜粉香，文明小史演闺房。堂前燕子窗前蝶，岂独天台有阮郎？”

（罗景仁批：小说结尾，与“楔子”一般，一则须将全部笼照（罩），一则须将全部收束。庸手作此，或病拖沓，或病枯率。此书结尾，何等圆足？且有三长焉：虚虚收足木部之意，不将余义收尽，可使后人续补，一长也；带描出世界文明，夫妇相见如宾，充足《女狱花》之意义，二长也；合于寻常小说，归结于团圆，不使俗人訾（zī）议，三长也。吾观此回书，叹观止矣。）

录入者注： 訾（zī）议：不好的议论。

“mira esa nube, se parece a... se parece a... espera un momento... se parece a.... una nube” – Patricio Estrella.

En medio de mi crisis existencial, propongo esta estructura del fundamento de por qué tener una ética:

Partimos del supuesto de existir, y de llevar una existencia material dominada por ciertas leyes físicas, como la entropía y la certreza de que todo va a ser destruido en algún momento.

En ese contexto, ¿para qué tener una ética?

Mi propuesta es que las personas tenemos tres categorías de decisiones: a nivel instintivo, a nivel personal y a nivel de los otros.

A nivel instintivo, la ética no tiene sentido, ya que no tenemos poder decisorio.

A nivel personal, la ética es una herramienta para hacer más llevadero nuestro camino hacia la nada.

A nivel de los otros, la ética es una herramienta para que nuestra necesaria interacción con otros seres sea comprensible, asimilable y armónica.

A nivel personal, la ética influye en nuestras normas morales y religiosas. A nivel de los otros, la ética influye en nuestras normas de trato social y jurídicas.

Nuestras crisis se producen cuando las éticas personal y de los otros no están en una relación armónica, consecuente. Si ambas están armónicas o consecuentes, nuestro mundo tiene sentido.

Entonces, a la pregunta “¿Por qué necesitamos a la ética?”, la respuesta es “porque necesitamos que nuestra estancia en este mundo tenga algunas directrices (estas directrices pueden ser también no tener directrices).

A la pregunta, “¿por qué tenemos crisis en esta materia?” la respuesta es “habrán crisis en diversos niveles en la medida que haya una pérdida de diversa intensidad entre nuestra ética personal y nuestra ética hacia los otros”

A la pregunta “¿por qué no todas las personas tienen estas crisis?” la respuesta es: porque mientras más simples sean las normas que nos proponemos para nuestras éticas, es más difícil que esas éticas conflictúen. Mientras más profundas sean nuestras conjeturas, mientras más “cláusulas”, excepciones y elementos similares tengan nuestros sistemas, más probablemente desarmonicen en algún momento a medida que vivimos y pasamos por situaciones fácticas. En consecuencia, mientras más sencillas sean nuestras normas, menos posibilidades de crisis entre ellas. ..... me aprece que esta propuesta puede funcionar, veré entonces si puedo ejecutarla experimentando conmigo mismo, disminuyendo los aspectos de mis sistemas al mínimo. Veremos cómo me va

با دقت ظرف‌ می‌شست. تو گویی درحال انجام ماموریت مهمی است. انگار دارد جهان را نجات می‌دهد. اما عجیب آن که لبخند می‌زد. چیز مبهمی درباره‌ی آن لبخند وجود داشت. پرسیدم: اون لبخنده؟ حواسش پرت شد و پوزخند زد و پس از مکث کوتاهی گفت: شاید! + چرا شاید؟ – چون سوالتو نفهمیدم! + منظورم این بود به چی فکر میکنی؟! – اگر نخوام طفره برم. به قوی بودن، امید داشتن و زندگی فکر می‌کردم. ولی اینا لبخند نداره. میدونستی اینا وجود ندارن؟ همیشه دوست دارد اول غافلگیرم کند. که حتا یک بله و خیر ساده هم نتوان گفت. گمان می‌کند گیج‌کردن مخاطب بامزه است، اما به نظر من آزارنده است. – باشه باشه. —میخندد. مثلا منو ببین. من همیشه ضعیفم و آرزوی قوی بودن رو دارم. حتا اگر همه بهم بگن قوی هستی، خودم میدونم که ضعیفم. من سرخورده ام و امید؟ یه چیزیه که فقط وقتی همه چی سیاهه لازمش داریم. + و زندگی؟ – فقط وقتی با مرگ روبه‌رو بشی معنا داره! + پس اون حالت لبات لبخند نبود؟ – نمیدونم. خیلی وضعیت بحرانیه. میدونی آدمای افسرده‌ای که دارن سعی می‌کنن بهتر بشن، خیلی وضعیت سختی دارن. اونا یه خاطره مبهمی از گذشته‌ی شاد خودشون دارن. و منتظرن دوباره برگرده. توی هر لحظه‌ای که شبیه لحظه‌های شاده، دنبالش می‌گردن. و اگر نتونن دوباره حسش کنن، فکر میکنن توی بهترشدن شکست خوردن. میدونی چی میگم؟ وقتی که یه غذای خوشمزه میخورن، یا یه رابطه جنسی باکیفیت دارن، منتظرن ببینن بعدش چه حسی دارن. آیا اون میل به بهترشدن رو حس می‌کنن یا نه؟ این نقطه خیلی حساسه. چون می‌ترسن حسش نکنن و باز توی سیاهی فرو برن. و احتمالا حسش نکنن. ولی نکته اینه دقیقا همینجا باید مقاومت کنن. می‌فهمی؟

• داری مقاومت می‌کنی؟
• آره. دارم ظرف می‌شورم!

#女狱花

话说黄宗祥与许平权结伴同行，谈谈说说，渐有欲联婚之意。 平权早已看破，对宗祥道：“男女私情，人所不免。但妹妹此身已立誓许与我国四万万人，何敢自私自利？今又承哥哥眷爱，请与哥哥约结婚之期，请自今始；完姻之日，且待女学振兴之后。” 宗祥听了，忙拍手道：“妹妹实是妙人。哥哥敢不如命？” 从此二人愈觉爱亲，每日谈些科学，交换智识。

不多几日，到了本国。 宗祥本是富家，即拿出二三万银子，同平权办了一个大大的女学堂；堂中之事，皆请平权主持，自己却住在与学堂相近的家里，著些振兴女界的小说。 平权当时立了一个章程，请了几位女教习，招了一百个女学生。

那开堂的一日，平权演说道： “我的同胞妹妹啊！我的同胞妹妹啊！你们今日，量都知道女人权利被男子夺去了。但你们知不知道，女人权利什么缘故被男子夺了去呢？ “混沌初开的时候，本为毒蛇猛兽的世界；自体格最全、脑质最优的人类出后，战胜那毒蛇猛兽，方成了一个人类世界。但那时人类的性质，与毒蛇猛兽无异。你们看上古史中的凶恶酋长，每饮弱者的血以为酒，吃弱者的肉以为菜；可知那时只讲强权，不讲公理了。自来女人的势力比男人稍弱些，安得不受其压制呢？ “原男女共为体格最全、脑质最优的人类，并非‘男是高等动物，女是下等动物’；身体构造，亦无歧异，头同圆、趾同方、官同五、支（肢）同四，不过牝牡之间稍异的儿。何以女子的势力弱于男子呢？女人的弱点在于依赖性质。你们且想一想古时俗语，什么‘在家从父，出家（嫁）从夫，夫死从子’，什么‘夫荣妻贵’，什么‘男尊女卑’，这就是从来女子依赖性质的照相片了。 （罗景仁批：活画出无知女人状态。） “至于今日，这种劣根性较前更深。愚蠢的下流女子，我且不必说他；即在诗礼人家做女子的，早眠晏起、不治生业；日高睡醒，缠脚梳头，已虚度了半日光阴；中膳用过，或者凝粧静坐，或者看些闲书小说；至于管理家政，也要看他高兴不高兴；一生的大目的，只在夫婿登龙，博得一副花封紫诰，就是上了天堂了。咳，这种无行无业的女子，若不受忍苦耐劳的男子管束，亦非公理。 “非洲有一种蜜蜂，雌的性最勤俭，采花酿蜜，甚是忙碌；雄的性最懒惰，坐食雌蜂采来花蕊，日以交媾为事故。交媾完后，雌蜂即咬死他。照此来看，天下动植诸物，若要权利，先贵独立。同胞妹妹啊！我们今日，不必去夺男人的权利，只要讲求我们的独立。若我们能独立，那男子不得不将权利还我们了。 “讲求独立的方法仅有两条：一条是除去外边的装饰，一条是研究内里的学问。 “何为‘除去外边的装饰’？沙雪梅先生的《仇书》，大约你们已看过的。书中有一节说，女人种种的装饰，皆男人种种的制服。譬如带环儿即是插耳翦的意思，带手钏即是带手枷的意思，缠小脚即是刖足的意思，涂脂抹粉即是插了粪帚、搪了花脸儿、伏地请罪的意思。 （罗景仁批：奇想天开。） “他的说话，虽未免过于激烈；但我们女子真正何苦做这无益的事呢？且好好一双耳朵，无缘无故刺他两个洞，受这无罪的毒形（刑）；好好一双手臂，带这重累的物件，运动上诸多不便；至于紧缠小足，不但行路不稳，实为致人死病的魔鬼；花粉之质，尽属汞石，涂在脸儿上，最易侵害血管，这是我们应该赶紧除去的。除去以后，自然身体强壮、手足灵便；正可趁着如箭的光阴，做些光明正大的事业呢！ “何为‘考究内里的学问’？我们国中，普通女子，德育、智育、体育之事，一些儿也不讲究。做姑娘的差役媳妇，几如奴婢；做晚娘的虐待前子，无异仇敌；买来的丫鬟亦是人类，任意鞭挞，反不如善良家之猫狗。你想合不和合公理呢？ “我佛释迦涅槃说法，本为万古不灭的大教，应该人人皈依的。但那些和尚尼姑，非但大乘经典未曾入目，即小乘经典亦未能了解，名为佛徒，实则佛教的罪人；无知女子，偏将锱积铢累的血钱供他偷婆养汉的经费。你想，呆不呆呢？ “泰西女人，无不练习柔软体操，故筋骨强健，与男子无异。我们女人，专讲装得如花枝一般，嫌身躯雄健，每有减食为瘦弱的；非有大事，绝不肯散步街市，终日坐在深闺描鸾刺凤，以致思想呆滞，做起事来，较男子终逊一筹。 “照此看来，女人若有学问，决不如此举动，被男子种种看轻了。且更研究历史地理，则量世界大势，心中了然，思想自然而然发达起来；精通格致算数，可以制造器械、谋些铜钱，不必坐食男人的血本。咳，我们女子能殻如此，男子自恭恭敬敬，两手捧了权利还我们呢！这个道理，很容易明白的。俗话道：‘吃人一碗，被人所管’，今女子竟能自食其力，若男人犹行野蛮手段，无难与他各分疆域，强权是无逞的。 “且男女之间，天生成有一种特别的爱情，一切君臣、父子、兄弟、朋友的恩义，皆不足以比他。男子的所以压制女人，一则由于女子衣食专赖男子供结，经济上很多困难；一则由于不明道理的女人，男子宠爱他些，必至弄娇撒泼、生种种过分的要求，因这后大私欲的魔障，故把先天爱情压住了。今女子既能自谋衣食，不必累及男人；又能知书达理，为男人闺房中之益友。则男女的爱情，如枯木逢春，勾萌渐达。那时相见如宾，说不尽万种恩爱呢！ “同胞妹妹啊，你们仔细想想，做女子的，可不赶紧讲求独立吗？讲求独立，可不要赖学问吗？我劝你们，从此后，将恨男子强权的心思，变为恨自己无能的心思；将修饰边幅的时候，变为研究学问的时候。恐须眉男子将要崇拜我们了，安敢逞强权呢？” （罗景仁批：至理名言。） 当日平权演说已毕，众女学生拍手而散。未知后事如何，且听下回分解。

（罗景仁批：此回演说，下笔甚难。新奇之论，易流于激烈；平正之论，易流于庸腐。吾不知作者用尽几许心血，句句从学问上出之，不涉一些意气，自能使人娓娓动听，可谓尽演说之能事矣。）

---

《女狱花》，章回小说。又名《红闺泪》、《闺阁豪杰谈》。王妙如著，12回。 作者名保福，钱塘人，生于1877年左右。幼聪慧，嗜史书。年23，嫁唐景仁，未满4年而卒。著有《小桃源传奇》《唱和集》等。 叙两位女子为争取妇女解放所走的不同道路。侠女沙雪梅才貌双全，却嫁了一位狭隘的酸秀才。其夫待她如奴，雪梅忍无可忍，将他误杀。雪梅入狱后结识了革命党人，待从牢里逃出，和他们一起进行暗杀活动。一日，遇见主张和平革命的许平权女士，两人话不投机。后雪梅革命不成，愤而自焚。许平权留学日本归国后，与丈夫一起启民智、办女学，事业轰轰烈烈。 此书对妇女所受的压迫作棒喝之声有一定的进步意义。作者笔下的两位女性目的相同、前途殊异，表明作者拥护的是进行社会事业改造的维新主张，实未能指出妇女解放的正确出路。技巧上欲弃章回，以情节取胜，然未摸着新法，故时新时旧，不甚相协。光绪三十年（1904）刊本，又光绪间石印本。

录入者按： 这篇小说回答了许多女权觉醒的疑问，比如要不要化妆、要不要学习、要不要独立挣钱。局限性在于第十一章中对男女压迫的归因不够透彻。这里暂时不详说如何才能透彻，先说两个女党领袖人物的思路差异。 许平权的生活环境和沙雪梅等人不同，她爹已经是进步基础了，她的环境一早就比别人平等多了，所以她的做法也没有沙雪梅那么激烈。如第十一章许平权演说中提到的，女人变得强大，不说男的拱手让权，女人自立门户、威慑对方，让对方不敢造次。但是许平权没有说到，如果男的不支持、甚至反攻女学，女学岂不是四面楚歌了？许的思路是先办教育。但是，在男尊社会兴办女学，很容易被男尊渗透，女学沦为太太小姐的镀金场所，学些无伤大雅、影响不到男尊的花边内容。 沙的思路则是“破而后立”，“先打扫干净屋子再请客”。但是沙的想法略显急进，有时没有考虑到“后进”这部分的情况。比如当时许多女人缠脚、许多女人瘦弱，如果没有学会制作工具的知识，光靠体力、人数，难以胜过男尊。 其实，两个人结合起来，就是既要学知识、用工具，又要打扫。用好工具，扫好屋子，相辅相成。假设女党自己搞出来坚船利炮，不说扫净男尊吧，也可以和其分庭抗礼。就好像现在杀虫剂也没有万能的，只是能在一定范围内杀死虫子而已。

Me he vuelto un descreído. Un ateo de la esperanza en una sociedad mejor. Creo que vivo en un orden más parecido a un gallinero que a otra cosa, donde cada uno se preocupa de su comida, su agua y donde lo único que puedes hacer frente a los más quisquillosos es irte a escarbar tu tierra lo más lejos posible, esperando que nadie te vaya a molestar... o que sea con la menor frecuencia posible. Me he vuelto descreído desde que vi que la ética es una regla que no tiene otro fundamento que la voluntad de ser compasivo, lo cual a su vez no se apoya en nada concreto. No me complica ni discuto que haya personas que adopten esa verdadera fe, esa religión de buscarle un sentido a la vida, lo que les lleva a una ética personal y, a la larga, a una regla de vida basada en hacer bien a otros y a uno mismo. Es sólo que yo he perdido esa regla. No creo en hacerle bien a lso otros, tampoco hacerles mal. Simplemente, veo que se puede vivir una vida plena siendo indiferente al mundo, tal como al mundo le soy indiferente también. El fundamento de mi ética se ha vuelto vivir una vida donde la felicidad está en hacerme bien a mí, siendo un agnóstico frente a las otras personas.

زن‌ها مبارزه می‌کنند. هر چند اگر خودشان ندانند.

قرن‌های طولانی در پستوها چپانده شده بودند. قرن‌ها سرکوب شده بودند. آنها تباه می‌شدند. هر چیز خطاب می‌شدند مگر انسان. [شرح‌اش در اینجا نمیگنجد]. اما پس از همه‌ی این ستم‌ها، زن وجود دارد. وجود دارد و هرچند خسته، طغیان کرده است. دیر اما سرانجام رها شده است. این رهایی اندک است، اما رخ نموده و پررنگ تر می‌شود. دیگر «انسان» خطاب می‌شود و در گونه‌ی خودش شمرده می‌شود. زن‌ها خسته اما بیرون زده اند، حقوقی دارند و با همه‌ی خستگی بیشتر می‌کوشند. برای کوچکترین حقوق‌شان جنگیده اند و پیش می‌روند. آن‌چه که مردها برایش نجنگیدند. زن‌ها شوم شمرده شده اند، منشأ بدی‌های جهان تلقی شدند. دیگر با یک موجود چه کنیم تا کنار بکشد؟ از «هیچ شمردن» بیشتر چه می‌توان کرد؟ دیگران را نمی‌دانم، اما زن‌ها از تا نیفتادند. زنانگی/زن بودن تجسم قدرت است. هر زنی که قدرت‌ش را به چنگ آورد، آن قدرت مشروع است، حتا ناب است. همه‌ی زن‌ها جدا از هر تبعیض دیگری که بر آن‌ها وارد می‌شود (که در آن تبعیض با مردان مشترک اند)، زن اند. زن‌ها در چیز شومی با یکدیگر مشترک اند (که کاش نبودند). پیروز شدند، اگرچه نه کاملاً.

می‌دانم، پدران‌مان، برادران‌مان یا شریک‌های زندگی‌مان در این مبارزه سهمی دارند اما در آن انتخاب میان ِ جنگیدن و نجنگیدن، زن بود که معامله‌ی بزرگی کرد. زنان برای همه‌ی هستی‌شان جنگیدند، برای همه‌ی بودنشان و نه چگونه بودنی. برای انسان بودنشان جنگیدند، نه صرف ِ کالبدي. جنگیدند که انسان خطاب شوند، نه اینکه رحم ِ دیگری بزایند و نوع ِ بشر/مردانگی را بقا بخشند. آن‌ها اکنون می‌توانند تصمیم بگیرند که نزایند و شرمنده و شوم نباشند. این زمانی به اراده‌ی خودشان نبود. زن‌ها دیگر تنها دارایی‌شان رحم‌شان نیست. من اسم این را پیروزی می‌گذارم در کنار همه‌ی شکست‌ها و رنج‌های هرروزه‌ی‌مان.

ما باید جایی، هرزه و شوم خطاب شویم. جایی قبح همه‌ی ننگ‌های مردسالارانه فرو بریزد. رها شویم. باید خودمان انتخاب کنیم چه صفتی درخور جنس زن است. خودمان به خودمان قید بزنیم. درباره‌ی بدن‌مان، احساسات‌مان، نقش‌مان، هویت‌مان تصمیم بگیریم. نه اینگونه از طرفی رذیلت حسادت را در ذاتمان بکارند و از طرفی ما را مادری دلسوز بار آورند. که اگر گفتی حسود نیستم، بگویند زن نیستی و چون مادری مهربان هستی، پس زنی کامل ای!

زنان در نهایت برای انسان بودن می‌جنگند، نه آن انسانیتی که مردسالاری مشروع می‌داند، بلکه آن انسانیتی که انسان مشروع می‌داند. انسانیتی که مجموع فضیلت‌ها است، نه مجموع متناقضی از صفات برای به یوغ کشیدنمان، شوم شمردنمان، ضعیف شمردنمان.

[به یاد شهریور ۱۴۰۱ ایران، به یاد مهساامینی‌ها]

Anoche me entretuve haciendo diseños para cargadores solares para celulares. Hace tiempo que no me sentía tan contento. Me centró hacer cosas novedosas.

Llegaron libros nuevos a la oficina. ¡A estudiar! :)

Un lugar limpio y ordenado no te va a quitar la crisis existencial, pero ayuda a no sucumbir tanto ante ella.

صدای جیرجیرک‌ها نزدیک است. گویی دقیقا پشت پنجره باشند. پنجره نیز باز است و نسیم خنکی می‌وزد. کمال برای قدوقواره‌ی آدمیزادی من همین است.

به سقف خیره می‌شوم و می‌کوشم آسمان بالای سرم را تخیل کنم. لابد ماه کامل است و درخشان.

در میان گیرودار زندگی روزمره از چیزهای کوچک لذت می‌برم. از بوی خوش مرطوب‌کننده، قهوه‌ی نه چندان مرغوبی که دم می‌کنم، موهای شانه‌شده که حالا گردنم را می‌پوشانند، چند دقیقه گفت‌وگو با رفیق شفیقم ح، آهنگی که موقع کار پخش می‌شود، نور آفتاب هنگام پهن کردن لباس‌ها، چای زنجبیل تیره، آزادی‌م به هنگام کشیدن سیگار (و نه خود سیگارکشیدن)، خلوت آخر شبم برای تماشای فیلم.

زندگی اصلا ظرفیت چیزی بیش از این را ندارد. نمی‌توان چیز دیگری خواست. گاهی حس می‌کنم نمی‌توان از این خوش‌بخت‌تر بود.

به گلها آب میدادم و به ذهنم رسید: همیشه همه اینها دقیقا جلوی چشمهایم بود، دقیقا همینجا.

با اینحال می‌ترسم، ترس از دست دادن. ترس از دست دادن اینها مرا وا میدارد تا بیشتر به چیزهای کوچک روزمره دقت کنم.

روزی میاید که نمی‌توانم خوب قدم بزنم، روزی که موهایم می‌ریزد، بینایی‌م کم شود، و روزی که تنهاتر شوم. ترس از دست‌دادن مرا وامیدارد با ولع به زندگی چنگ بیاندازم. به هر چیز کوچک و پیش‌پا افتاده خیره شوم. شگفت‌زده شوم.

در طول روز، بیشترین زمان را با خودم می‌گذرانم. البته شاید گمان کنید، هر کسی همینطور است. به هر حال ما همیشه خودمان هستیم. اما چنین نیست.

بلکه ما زمانی که احساس تنهایی می‌کنیم، بیشتر و عمیق‌تر با خودمان هستیم. لحظاتی که چشممان به چیزهایی می‌افتد که از دیدنش تعجب می‌کنیم، وحشت می‌کنیم یا شاد می‌شویم. آن لحظه‌ای که به خودمان خیره می‌شویم. کار دشواریست. نگاه کردن به هر چیزی از نزدیک دشوار است. مانند نگاه کردن به چیزی، هنگامی که آن را دقیقا به نوک بینی‌مان می‌چسبانیم. تصویر، تار و مبهم و عذاب‌آور است. خیره‌شدن، چشم را می‌آزارد. در این میان، خیره‌شدن به خودمان، چه تن و چه روان ساده نیست. و دشوارتر آنکه هرگز قرار نیست ساده‌تر شود.

بی‌تا می‌گوید ما برای فرار از خودمان، به غیرخودمان یا دیگری پناه می‌بریم. البته این فرار، قرار نمی‌آورد. چرا که به هر حال، ما همیشه، همه جا خودمان هستیم. دقیقا جلوی چشم خودمان. هرگز نمی‌توانیم خودمان را انکار کنیم. گاهی ما برای خودمان به مثابه خوراک گندیده‌ای هستیم که هر چه دیرتر آن را گندزدایی کنیم، رنگ و بوی‌اش شدیدتر و مشمئزکننده‌تر می‌شود. عطر ِ معاشرت با دیگری، چیزی را بهتر نمی‌کند. هر چه نامطلوب‌تر شویم، نیازمان به دیگری بیشتر است.

نکته این آش درهمجوش ِ من-بودن است. این مني که نه خودمان، و نه دیگری برنمی‌تابیمش.

این من که برای دیگری بزکش می‌کنیم. اما کافیست قدمی به یکدیگر نزدیک‌تر شویم. اوضاع آنگاه خراب‌تر می‌شود که بوی گندمان به یکدیگر بیامیزد. خنده‌آور است آن دم که انگشت اتهام به سوی دیگری می‌گیریم. تنها آن لحظه، دیگری به‌راستی آینه‌ی ماست.

آن لحظه درمیابیم که گاهی باید با خودمان بیشتر وقت بگذرانیم. باید با خودمان رو به رو شویم. به خودمان خیره شویم.

صورتش خیس اشک بود. مثل یک جانور زخمی به خود می‌پیچید. هزاران جمله‌ی ناقص از ذهن رنجورش می‌گذشت. هق هق گریه سر می‌داد و همزمان موهای سرش را با اشک‌ها به عقب می‌راند. مثل مادری بر بالین کودک تب‌دارش، خودش را می‌پایید. گریه‌اش که بند آمد، چشمانش را باز کرد، همه چیز تار بود. اشک چشمانش را می‌سوزاند. سرش را به پهلو چرخاند. پرسیدم: کِی شروع می‌کنی؟ گفت: نمی‌دونم. خیلی کارا باید انجام قبلش. پرسیدم: می‌خوای از نوشتن شروع کنی؟ ... من هر کاری می‌کنم که نجاتت بدم لیلا. ... حتا اگر مرگ باشه.

سپس، نوشت.

#女狱花

话说沙雪梅、张柳娟、仇兰芷、吕中杰、施如曌、岳月君，六个女将，日夜组织革命的方法。未知能革得成否？这个问题，是看官急欲知道的。但革命成败的时候，在雪梅诸人，用尽脑血、心血、颈血的数年之后。而此数年间，尤有紧要的事呢。今故将雪梅诸人，按下不讲。

且说许平权那夜与雪梅口战后，次日起来看雪梅，则见房门双双关闭。叫他几声，也不答应，知他尚是睡着。心内想道：“前日我有信与文洞仁，约定后日到他家内相会。若此刻不动身，决要失约了。且我会过了他，还要赶紧出洋去呢。这个沙雪梅的人品，虽是矫矫不群、令人爱慕，但话语昨日也说完了，今朝不会他也不妨。”主意已定，即收拾物件起行。

过了两日，就到文家。洞仁接待的很是亲切。平权说出雪梅之事，并将自己一番议论同告诉他。洞仁赞叹不置（止）。 是夜，平权又说起出洋之事。洞仁道：“姊姊既要去游学，决不敢作儿女之情，阻君壮志。且隔壁董奇簧姊姊亦想出洋学习，今与姊姊同伴，实为两便。”说着，即嘱丫鬟请了（董奇簧）过来。三人谈了一夜。 次日，奇簧回家。（许平权）收拾行李，忙碌了几日，别了洞仁，同奇簧买舟而去。 那时正是深秋天气，满林枫叶红的如桃花一般，两岸芦花白的如柳絮一般。平权看了，忽感慨起来，对奇簧道：“这个情景，像煞是春天。妹妹几欲错认了他。难怪世上无知的人，每到中年时候，犹自为幼少，顽顽耍耍，不做一些正经事业。岂知再过几年，就要‘呜呼哀哉’呢？” 奇簧听了，亦是浩欢，说了好些“日月无情，人生难再”的话语。 不觉舟子已到通商码头。二人即带了行李上岸，在客寓中住下一宵。次日又到街上买了几种食物，乘了一只往长崎的轮船。

不多几日，到了该处，则见众山峨峨，远连云表。平权内心想道：“这个地方，前时我们的学士大夫，也误认为蓬莱岛，说甚么黄金铺地、碧玉为桥；人若到此，即能白日飞升。但在今日，即愚蠢无学之人，已无不知道是日本国了。可见列国交通，于智识上大有益处。譬如我前日住在内地，见几个租界即当作福地洞天，岂知这里住了几日，那租界已看不上眼。我若到西洋去，恐连这里也看不上眼的。可见游历亦是很要紧呢！” 平权正在思想，则听奇簧说道：“姊姊，我们赶紧收拾物件起身，火车将要开了。” 于是二人乘了火车，到了东京。平权入师范学校，奇簧入医学校。 光阴如箭，转眼数年，二人学问皆已毕业。惟内地著书醒世的文洞仁一病而亡。 那日噩耗传来，二人悲伤得了不得。究竟平权达观生死，壮志未灰，约定奇簧游历世界一遭。

于是二人复治装起行，一路上赏玩名胜、考察人情，不知不觉到了法国巴黎。坦坦大道，全体敷石；车轮行过，一些声息也没有；且常有人拿着香水，到处敷洒。 平权爱恋此地，即找了一间客栈住下。次日又同着奇簧到国民图书馆去，见他规模宏大， 所藏的书籍竟有三百万部之多。平权心内想道：“法国是自由发生的地方，果然与别国不同。”游玩了好几个时辰，才由旧道而回。路上又随手买了一张新闻纸，拿到客寓内观看。 奇簧见他看了一息，神色忽然发呆起来，叫他也不答应。又响响的叫了几声。 则见他将头摇了一摇，口中叹了一口气，对着奇簧说道：“你来看，你来看。” 奇簧走到平权身边，见报纸上已滴着许多泪珠。仔细将报一看，里面载着“女界革命党首领沙雪梅，因大事不成，同其友张柳娟等七十余人自焚而死。”奇簧看到这里，泪如泉涌。 平权对奇簧哭说道：“姊姊，你想我们女界，黑暗了二千余年。幸亏得文洞仁、沙雪梅、张柳娟诸人，或用笔墨，或用口舌，唤醒他们的迷梦，近来才有一线光明。不幸文洞仁去年病死，那时妹妹已感伤得很；姊姊虽竭力劝我，到了今日，犹是耿耿于怀。岂知沙雪梅、张柳娟诸人，今又罹此巨祸。你将女界前途一想，安得不令人悲伤么？咳，沙雪梅、张柳娟诸人，虽手段过于激烈，妹妹早逆料其不能成功；但此等人在内地运动运动，亦不可少。今既先后丧亡，恐女界又要黑暗了！妹妹此刻，已立定主意，即回国去，办些女学堂，启发他们的智识，造成真正革命的基础。不知姊姊还是同我回去，还是再游历一周呢？” 奇簧道：“妹妹听说美国医学极其讲究，意欲到那边考察考察。但我与姊姊，自洞仁处认识后，情同意合，姊妹花一般。到了东京，你住在师范学校，我住在医学校，每逢星期，仍聚首谈心。今一旦忽然分离，你到地球的这面去，我到地球的那面去，心中实是恋恋不舍。” 平权含泪答道：“姊姊既有志到美国去考察医学，何必作此儿女态度？你我日后自有相见之日。我们此刻就收拾物件，明日动身罢。你迟了一日，就迟了一日祖国的学问；我迟了一日，就迟了一日女界的文明呢！” 奇簧只得含泪答应。到了次日，二人一揖而别。

奇簧在美洲游学了一年，乘船回国，开了大大的一个医学堂。我们医学进步，大半奇簧所造。这是后话，此书无暇细讲。 且说平权别了奇簧，坐在轮船上，长吁短叹，茶饭也无心进用。见旁有一个面庞极熟、洋装的中国少年，时时对他观看。 一日，那少年忽问道：“平权姊姊，你为着何事，这般伤怀？人生行乐耳，何学孤雁之哀鸣？” 平权听得此话，即正色答道：“看你的外貌很是文明，何以说话如此轻薄，一些道德心也没有？” 那少年忙陪笑说道：“我心中实爱惜姊姊，不欲幽闷伤人；忽听见船外雁声，故胡乱说出此话。姊姊，你在东京已住了三年；留学生会馆中，我与你又会过两次。你想我黄宗祥，岂是无赖荡子呢？” 平权听得此话，心内恍然：原来是高等学校卒业的宗祥，平日亦竭力唱（倡）导女学。二三月间，他游历欧美，近来想是回国，故在此处会见。亦堆下笑脸，说了几句“不是”的话。 （罗景仁批：“高等学校”二句写出宗祥实非无赖荡子。） 宗祥又问道：“姊姊端的为着何事，这般幽闷？”平权即将洞仁、雪梅、柳娟的事说了一遍，宗祥亦感伤起来。 二人结伴同行，每当平权愁闷的时候，宗祥又谭（谈）些学问，解解幽闷。平权很是佩服。宗祥敬重平权之心，更是十分浓厚，渐有欲联婚之意。未知平权肯应否，且听下回分解。

（罗景仁批：前数回中，既言沙雪梅磨刀霍霍，决意激烈革命矣。若不将他革命之事铺排一番，未免笔墨疎（疏）漏；然必叙他招罗女党几何，杀僇（戮）男子几何，则又成笨伯矣。作此回中一笔带过，却含着无数余缊（韵），何等神妙！吾不知作者此种笔墨从何处得来。）

#女狱花

话说沙雪梅与许平权话不投机，忽忽地出了平权房门。走到自己床前，模（摸）出时辰表一看，已是三点零四十九分。就在床内和衣睡下，翻来覆去也睡不着。则听蚊市成雷，鸡声报晓，耐心片刻，朦胧睡去。 及至次日十一点半钟起来，即到隔房来看平权，那知平权已动身走了。只得回至房内，吃了饭食，会了钱钞，出了客栈。走了几步，心内想道：“前因贪玩野景，路上耽搁好几日。今野景大概已赏玩过，况此地至张柳娟处，又是一水之路，不如坐船为便。”漫漫的走到轮船局内，买了一张票儿，附轮而去。

不多几日，到得柳家，二人一见如故。（张柳娟）请雪梅至书房内吃酒，且与二位女友相见。一位姓吕名中杰，即前时送报纸与文洞仁的；一位姓仇名兰芷，即前时结夜亲，与夫不睦，到此来的。 四人传杯递盏，畅谈心曲。雪梅说起平权之事。 柳娟道：“这人我本认识，且其历史知之甚详。他的住处离此地不过二百里之遥，本是个书香人家。他父亲叫做许杰，亦是一个怪男儿，平生以三尺剑、万卷书为第二个性命，却不欢喜仕途。中年选择一位才女，做了妻房，生下一男一女。男的取名保国，女的取名平权。‘佛婢’乃是他（许平权）自己取的别号。” “当日许杰夫妻，抚弄子女，沉吟诗酒，极享家庭幸福。每当酒酣耳热的时候，常对妻子道：‘世人云“女子无才便是德”，又云“做女儿的时候，不可使其读书识字；若通了文理，就有什么楼头柳色、窗前蝶影，做出许多坏事”；不知做出坏事的女子，正因文理不通、不能看深奥的书，只能看浅近小说。我们现在的小说，大半无赖荡子，序些儿女私情，没有一点学问话头；就有几种为才子游戏笔墨，做女子的不能知其运笔构思，只见海市蜃楼，以为实有其事，所以闹出“东阁聆琴”“西厢待月”的笑话来了。咳，这些腐败的小说，实女子的大魔头。我已立志用些心血，将旧时的小说世界，洗涤一番，普救种种陷溺的女子。但我这个女儿，长大起来，要比儿子格出尽心教育，使他日后做些光明正大的事业，以塞老朽的嘴巴。’” “平权的母亲道：‘教育女儿，亦是父母的天职。我想世上无知的老头儿，生下一个儿子，欢欢喜喜，以为是我的后代；生下一个女儿，愁愁闷闷，以为是人的媳妇。所以贫苦人家，凑些铜钱，使儿子读两年书；富贵人家，儿子廿来岁时，还请着先生教育他。至于女孩儿，贫贱人家，没有一个读书的；富贵人家中，文理粗通的女子，亦好比晨星硕果。岂知人人不使女孩儿读书识字，日后我们娶来的媳妇亦木偶人一般，儿子大受其害。且西哲尝云：‘女子者，国民之母也。’假使身体羸弱，所产子女亦羸弱；思想呆滞，所产子女亦呆滞。照此看来，女孩儿不读书识字，卫生学不讲，身体自然是羸弱；世界事不知，思想自然是呆滞。羸弱、呆滞之母，安能产果敢、活泼之子呢？’所以平权父母，将他兄弟二人，一体教育。妹妹亦曾在该处读过好几年书呢。” 雪梅道：“你既同他认识，何不请他来此，同叙大义？” 柳娟答道：“你且不要性急，听我漫漫的讲下去。” 中杰与兰芷齐声说道：“我们且饮几钟（盅）再谈罢。” 四人各饮了好几杯。 柳娟又说道：“妹妹去读书的时候，保国只有八岁，平权只有六岁。他二人历史、地理的大略，都已知晓。妹妹初时很是惊讶，后知他呀呀学语之日，他的母亲将天文、地理各种歌，略教他学习；故到六七岁时，已明世界大势。光阴迅速，转瞬六年，平权的父亲一病而亡，母亲亦相继而逝；妹妹那时，仍与他兄妹二人，一堂研究学问，且与平权结为异姓姊妹。又过了两年，平权的哥哥保国，见我国政府与外国立了密约，知道组北东们地方已被他人骗去，心中很是愤恨，而又无计挽回，自刎而死。那时妹妹已开设这个女报馆了，听了这个凶信，即请平权到此地来同住；岂知平权自他父亲死后，性质忽然更变，日日夜夜看着大乘佛经，为人甚是冷淡，与妹妹的意恩（思）渐渐儿不合；故妹妹去叫，他一味推脱不来。到了去年，常因女权之事，与妹妹大起冲突。他的古怪话语，我也不欲尽说。你看前年这个包（报）上，‘女界普救主’的‘男女平等’论，并与妹妹论学书，就知道这人的性格了。”说至此，柳娟脸上含有怒意。 兰芷道：“平权的历史，雪梅姊姊想已知道。我们且饮罢。” 四人又饮酒了一会，下人拿了一封信来递与柳娟。柳娟看了，顿觉柳眉紧锁、杏眼低垂，颇有愁虑的意思。究竟是什么缘故？因这封书信从文洞仁处寄来，内有“近来忽患吐血毛病，所作《女界灯》小说，万不能届期交到”的话头。柳娟正为这月的报章将要付印，缺这一回小说，安得不着急呢？ 许平权（录入者注：此处许平权并未在场，此为笔误。根据下文（第11回）推测，实际应为沙雪梅。）问明了缘故，即以另一部自任。柳娟方才开心饮酒。

过了两日，居然做成了数章。他的书名叫做《仇书》。柳娟看了，很是佩服。即印在报上了。 不多几日，又来了两位女友。一位姓施名如曌，一位姓岳名月君。二人亦是女界健将。从此六人日日夜夜织革命的方法。未知能革得成否，且听下回分解。

（罗景仁批：此回书中，据《水浒传》等笔法论之，理应许平权出场。但使烈烈轰轰之惊天女子变为冷冷清清之退院老僧，读者未免扫兴。然此回犹只叙沙雪梅，不叙许平权，亦未免喧宾夺主。作者手写甲处，眼注乙处，其笔墨真出乎天、入乎人矣。）

补充资料： 【东阁聆琴】或指卓文君事。 【西厢待月】指《西厢记》，情节为深闺女子与人私奔。可参阅《红楼梦》中贾母批判“才子佳人”一节（第五十四回、五十五回）

录入者注：仇兰芷谐音“仇男子”。施如曌，是如曌，曌指武则天（武曌）。 三层引号的处理办法跟三层书名号的处理办法相同。即当双引号内再有引号时，用单引号；单引号里又有引号时，用双引号。