อนาคตเอกสารใหม่

เอกสารเดี๋ยวนี้อาจจะไม่ได้มาแบบเป็นเล่ม ๆ อย่างเดียว บางคนอาจจะใช้ E-book reading จอ 6 นิ้วอ่าน บางคนอาจจะ print ใส่กระดาษ A4 บางคนอาจจะอ่านใน Tablet บางคนอาจจะอ่านบนจอใหญ่ บางคนอาจจะอ่านในโทรศัพท์มือถือ

มันคงไม่ค่อยดีเท่าไหร่ที่จะต้องมาจัดหน้าให้ทุกแบบเอง คนที่เขียนเนื้อหาก็ควรจะเขียนเนื้อหาไป ไม่ต้องมากังวลกับการจัดหน้ามาก

MS Word มันกึ่ง ๆ ระหว่างจะเน้นเนื้อหา หรือว่าจะเน้นจัดหน้าดี จะเลือกว่าส่วนไหนเป็น heading ก็ได้ แต่นึกอยากจะกำหนด font กำหนดขนาดตัวอักษรของแต่ส่วนเองก็ได้อีก

จะใช้ Word แบบเน้นเนื้อหาก็ได้ โดยการเลือก style แทนที่จะไปจัดเอง แต่พอทำจริง ๆ ส่วนมากออกมา format ไม่เป๊ะ มันมีวิธีหลายแบบที่จะทำให้เอกสารออกมาหน้าตาคล้าย ๆ กัน มอง style ก็ไม่ค่อยจะเห็นชัดเท่าไหร่ ทีนี้เอามาประมวลผล หรือแค่จัดรูปแบบใหม่ให้เหมาะกับ online หรือแม้กระทั่ง ebook reader จอเล็ก ๆ มันจะเละ

มันมีสิ่งที่คิดมาแก้เรื่องนี้หลายตัวเช่น GNU Texinfo มันก็ใช้ได้เอกสารของ GNU Project ทั้งหมดใช้ตัว Texinfo เวลาดูเว็บของ GNU หน้าตามันจะซ้ำ ๆ เบื่อ ๆ หน่อย แต่ก็เป็นวิธีที่ทำเอกสารที่ทำทีเดียว ออกมาได้ทั้ง HTML, Info, man ทำเป็น PDF ก็ได้ ปัญหาของ Texinfo คือกว่าจะเขียนเป็นมันก็ไม่ได้ยาก แต่ก็ยากกว่า Word

อีกตัวคือ Gitbook อันนี้ใช้เขียนหนังสือเป็นเล่ม ๆ ได้เลย แล้วก็เอามาสร้างได้หลาย format คล้าย ๆ กับ GNU Texinfo แต่ว่าใช้ Markdown คนทาง IT เดี๋ยวนี้หลาย ๆ คนก็เขียน Markdown เป็นเลย เป็น format ที่ดูง่ายมาก ๆ บางคนอาจจะบอกว่าเปิด docx ออกมาอ่าน format ข้างในก็ได้เหมือนกัน แต่มันก็อ่านยากกว่า Markdown มาก ๆ แต่ถึง Markdown จะง่ายอย่างไรมันก็ยากกว่าใช้ Word อยู่ดี Gitbook ในเว็บเขามีตัวแก้เอกสารแบบ WYSIWYG มาให้เลย แต่ format มันก็จะเป๊ะอยู่ดี WYSIWYG ของเขาไม่ใช่แบบที่ให้มาเลือก font จัดโน่นจัดนี่เอง แต่พอเป็นตัวหนังสือก็จะเลือกได้ว่าจะเป็น Heading 1, Heading 2, Heading 3 อะไรทำนองนั้นไป

ผมมองว่าแบบ Gitbook นี่ล่ะที่น่าจะเหมาะเพราะ

  1. แยกกันระหว่างเนื้อหาและการจัดหน้า
  2. แก้ไขแบบเห็นเหมือนจริง (WYSIWYG) ได้เลย ทำให้ง่าย
  3. ตรวจ format ง่าย เพราะว่าถึงจะเปิดแบบ Markdown มาก็พอจะอ่านรู้เรื่องเลย ทำให้รู้ว่ามันเก็บอะไรลงไปกันแน่
  4. อีกข้อหนึ่งที่แถมคือเวลาแก้ไขเอกสารด้วยกันหลาย ๆ คนพร้อมกันผ่านเว็บนี่มันสะดวกกว่าการส่งไฟล์กันไปมาเยอะแยะ

ผมว่าเทคโนโลยีมันพร้อมแล้ว เหลือแต่ว่าคนจะอยากเปลี่ยนเมื่อไหร่

update 2019-08-04

ยกตัวอย่างเพิ่มเติมเพื่อให้เห็นภาพว่า markdown มันเพิ่มเพิ่มขนาด font ตรง ๆ ไม่ได้ ต้องไปทำผ่านการสร้าง header ทำให้เวลาเอาไปใช้ไม่ต้องมีตีความว่า TH Sarabun PSK 24 นี่มันคืออะไร เป็น header หรือเปล่า หรือ header ระดับไหน